Het aantal definitief beschermde goederen per jaar

De minister bevoegd voor onroerend erfgoed beschermt goederen omdat deze waardevol zijn voor de gemeenschap en zodat toekomstige generaties er gebruik van kunnen blijven maken. Enkel een voorlopig beschermd onroerend goed kan onderwerp zijn van een definitieve bescherming. De erfgoedwaarden die in het beschermingsbesluit worden opgesomd, motiveren duidelijk de redenen van bescherming.

Een bescherming heeft verschillende rechtsgevolgen. Het is bijvoorbeeld verboden om beschermd onroerend erfgoed in zijn geheel te slopen, er schade aan toe te brengen of het te verwaarlozen (zie het actiefbehoudsbeginsel en passiefbehoudsbeginsel).

De indicatoren geven de aantallen en evoluties weer van de verschillende beschermingsstatuten (monument, stads- en dorpsgezicht, cultuurhistorisch landschap, archeologische site of varend erfgoed), het afbakenen van een overgangszone rond beschermingen en het afbakenen van een erfgoedlandschap als bescherming van onroerend erfgoed in een RUP.

Berschermde monumenten

De bescherming als monument heeft tot doel om de erfgoedwaarden van het object in kwestie te bewaren voor de toekomst. Beschermde monumenten zijn niet in alle gevallen gelijk te stellen aan gebouwen of constructies. Het hoeft niet noodzakelijk een architecturale realisatie van de mens te zijn. Bomen of andere vegetatie kunnen evengoed worden beschermd als monument. Het gaat erom dat het monument erfgoedwaarde bezit dat van algemeen belang is.

Beschermde stads- en dorpsgezicht

Een stads- en dorpsgezicht vormt een groepering van onroerende goederen met de omgevende bestanddelen die door hun erfgoedwaarde van algemeen belang zijn. Voor het in werking treden van het Onroerenderfgoeddecreet kon een stads– of dorpsgezicht ook dienen om de directe omgeving van een monument te vrijwaren. Sinds het Onroerenderfgoeddecreet bestaat voor die functie de overgangszone bij een bescherming.

Beschermde cultuurhistorische landschappen

Het beschermen van landschappen is wettelijk mogelijk sinds 7 augustus 1931 (de Wet op het behoud van monumenten en landschappen). Sinds het Onroerenderfgoeddecreet kunnen landschappen worden beschermd als cultuurhistorisch landschap omdat ze erfgoedwaarde bezitten en van algemeen belang zijn.

Beschermde archeologische site

De beschermde archeologische site is de opvolger van wat voor 2015 werd beschermd als archeologische zone of archeologisch monument. De rechtsgevolgen van de beschermde archeologische sites zijn decretaal ook van toepassing op de vroeger beschermde archeologische zones. In het Onroerenderfgoeddecreet is er sprake van een wijziging in definitie in vergelijking met het Archeologiedecreet. Bij de beschermde archeologische zone in het Archeologiedecreet moest er de mogelijke aanwezigheid zijn van archeologische resten. Om een archeologische site te beschermen volgens het Onroerenderfgoeddecreet moet er evenwel zekerheid zijn over die aanwezigheid, bijvoorbeeld door onderzoek dat er is uitgevoerd. De archeologische zone in de vroegere betekenis is in het kader van het Onroerenderfgoeddecreet verworden tot de vastgestelde inventaris van archeologische zones, met andere rechtsgevolgen. Terreinen beschermd als archeologische zone in toepassing van het Archeologiedecreet kregen bij de invoering van het Onroerenderfgoeddecreet automatisch het statuut van beschermde archeologische site.

Beschermd varend erfgoed

Het decreet tot bescherming van het varend erfgoed van 29 maart 2002 (Varenderfgoeddecreet) en het bijhorende uitvoeringsbesluit vormen de wettelijke basis om het varend erfgoed voor de toekomst te bewaren.

Een bescherming van varend erfgoed is pas mogelijk als een vaartuig zich effectief binnen de Vlaamse Gemeenschap bevindt op het ogenblik van de bescherming. Een definitieve bescherming volgt altijd op een voorlopige bescherming en houdt een aantal rechtsgevolgen in. Zo is de eigenaar of gebruiker verplicht het varend erfgoed in een goede staat te behouden.

Indicator	Aantal definitief beschermde onroerende goederen per jaar
Indicatornr.	16
Meeteenheid	Aantal onroerende goederen
Meetmethode	Query op databank onroerend erfgoed
Meetfrequentie	jaarlijks
Einddatum huidige meting	2024-12-31
Datum publicatie meting	2025-01-31
Datum publicatie volgende meting	2026-01-31

import { yearParse, 
         filterStatuut,
         addTabEventResizer
       } from "../code/js/oe_helpers.js"

d16 = FileAttachment('../data/d16.csv')
        .csv({typed: true})
        .then( d => ( yearParse(d,"jaar")))
varend = FileAttachment('../data/dva4.csv')
           .csv({typed: true})
           .then( d => ( yearParse(d,"jaar")))
d16_evo = FileAttachment('../data/d16_evo.csv')
        .csv({typed: true})


monumenten = filterStatuut(d16, 'Beschermd monument')
monumenten_evo = filterStatuut(d16_evo, 'Beschermd monument')
landschappen = filterStatuut(d16, 'Beschermd cultuurhistorisch landschap') 
landschappen_evo = filterStatuut(d16_evo, 'Beschermd cultuurhistorisch landschap') 
s_en_d = filterStatuut(d16, 'Beschermd stads- of dorpsgezicht')
s_en_d_evo = filterStatuut(d16_evo, 'Beschermd stads- of dorpsgezicht')
archeologische_sites = filterStatuut(d16, 'Beschermde archeologische site')
archeologische_sites_evo = filterStatuut(d16_evo, 'Beschermde archeologische site')


// workaround for issue with quarto dashboard tabs and ojs. Issue is known and will
// probably be fixed in the future
addTabEventResizer()

Aantal beschermde monumenten per jaar

plot_monumenten = Plot.plot({
    x: { interval: 'year'},
    marks: [
      Plot.barY(monumenten, 
                Plot.groupX({ y: "sum"}, 
                            { x: "jaar", 
                              y: 'aantal', 
                              treshold: d3.utcYear,
                              tip: true,
                              fill: 'steelblue',
                              tip: {x: false, y: true}
                            }
                 )
      )
    ]
})

Evolutie van het aantal beschermde monumenten

plot_monumenten_evo = Plot.plot({
     marks: [
       Plot.lineY(monumenten_evo, 
                  { y: 'aantal', 
                    x:'jaar', 
                    tip: true,
                    stroke: 'steelblue'
                   }
       )
    ]
  }
)

Aantal beschermde stads- of dorpsgezichten per jaar

plot_s_en_d = Plot.plot({
  x: { interval: 'year' },
    marks: [
      Plot.barY(s_en_d, 
                Plot.groupX({ y: "sum"}, 
                            { x: "jaar", 
                              y: 'aantal', 
                              tip: true,
                              fill: 'steelblue'
                            },
                 )
      )
    ]
})

Evolutie van het aantal beschermde stads- of dorpsgezichten

plot_s_en_d_evo = Plot.plot({
     marks: [
       Plot.lineY(s_en_d_evo, 
          { y: 'aantal', 
            x:'jaar',
            treshold: d3.utcYear,
            tip: true,
            stroke: 'steelblue'
         })
    ]
  }
)

Aantal beschermde cultuurhistorische landschappen per jaar

plot_landschappen = Plot.plot({
    x: { interval: 'year' },
    marks: [
    Plot.barY(landschappen, 
                Plot.groupX({ y: "sum"}, 
                            { x: "jaar", 
                              y: 'aantal', 
                              treshold: d3.utcYear,
                              tip: true,
                              fill: 'steelblue'
                             },
                 )
      )
    ]
})

Evolutie van het aantal beschermde cultuurhistorische landschappen

plot_landschappen_evo = Plot.plot({
     marks: [
      Plot.lineY(landschappen_evo, 
               { y: 'aantal', 
                 x: 'jaar', 
                 tip: true,
                 stroke: 'steelblue'
               }
      )
    ]
  }
)

Aantal beschermde archeologische sites per jaar

plot_archeologische_sites = Plot.plot({
      x: { interval: 'year' },
      marks: [
        Plot.barY(archeologische_sites, 
          Plot.groupX({ y: "sum"}, 
                      { x: "jaar", 
                        y: 'aantal', 
                        treshold: d3.utcYear,
                        tip: true,
                        fill: 'steelblue'
                      },
                 )
      )
    ]
  }
)

Evolutie van het aantal beschermde archeologische sites

plot_archeologische_sites_evo = Plot.plot({
     marks: [
      Plot.lineY(archeologische_sites_evo, 
                { y: 'aantal', 
                  x: 'jaar', 
                  tip: true, 
                  stroke: 'steelblue'
      }
    )
    ]
  }
)

Aantal beschermde varende goederen per jaar

plot_varend = Plot.plot({
  x: { interval: 'year' },
  marks: [
    Plot.barY(varend, 
      Plot.groupX({ y: "sum"}, 
                  { x: "jaar", 
                    y: 'aantal', 
                    treshold: d3.utcYear,
                    tip: true,
                    fill: 'steelblue'
                   },
      )
    )
  ]
})

Evolutie van het aantal bescermder varende goederen

plot_varend_evo = Plot.plot({
     marks: [
       Plot.lineY(varend, 
                { y: 'evolutie', 
                  x: 'jaar', 
                  tip: true,
                  stroke: 'steelblue'
                }
       )
    ]
  }
)