Monitor Onroerend Erfgoed
Harde handhaving¶
Indicator |
Aantal ingezette instrumenten harde handhaving |
Indicatornr. |
28 |
Frequentie |
Jaarlijks |
Meeteenheid |
Aantal ingezette instrumenten |
Meetmethode |
Registratie door omgevingsinspectie |
Brondata |
Omschrijving¶
Bevoegde verbalisanten kunnen op verschillende manieren optreden wanneer zij inbreuken of misdrijven vaststellen op de regelgeving inzake onroerend erfgoed. Dit kan ook het geval zijn wanneer een overtreder geen gevolg gaf aan meerdere aanmaningen die door bevoegde personen al eerder werden verstuurd.
Diensten bevoegd voor het handhavingsbeleid zijn de reguliere politiediensten, inspecteurs onroerend erfgoed, gemeentelijke ambtenaren of ambtenaren van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden die aangeduid zijn als bevoegd verbalisant.
Het Onroerenderfgoeddecreet introduceerde bestuurlijke handhavingsinstrumenten die opgelegd kunnen worden door gewestelijke inspecteurs of door gemeentelijke ambtenaren die daartoe bevoegd zijn. Daarnaast bestaat er al langer de gerechtelijke handhaving. Het beleid dat de Vlaamse regering uitstippelt over de inzet van de verschillende handhavingsinstrumenten is openbaar gemaakt in een handhavingsprogramma.
De bestuurlijke maatregelen in het kader van handhaving bestaan uit:
de bestuursdwang;
het stakingsbevel;
het afsluiten van een minnelijke schikking.
Wanneer een inbreuk op het Onroerenderfgoeddecreet zonder samenloop met een misdrijf wordt vastgesteld wordt een verslag van vaststelling opgemaakt. Inbreuken onroerend erfgoed betreffen voornamelijk administratieve verplichtingen en worden gesanctioneerd met een exclusieve bestuurlijke geldboete.
Een misdrijf is ernstiger van aard waardoor na een vaststelling een proces-verbaal wordt opgesteld. Na de vaststelling van een proces-verbaal kan de gerechtelijke bestraffing bestaan uit:
een alternatieve bestuurlijke geldboete;
een herstelvordering;
een terugvordering van een eerder verkregen premie.
De indicator telt op het einde van elk jaar het aantal ingezette instrumenten harde handhaving. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen bestuursdwang, last onder dwangsom, stakingsbevel, minnelijke schikking, verslag van vaststelling, exclusieve bestuurlijke geldboete, proces-verbaal, alternatieve bestuurlijke geldboete, herstelvordering en terugvordering van premies.
Grafische voorstelling¶
Tabel¶
jaar |
Alternatieve bestuurlijke geldboete |
Bestuursdwang |
Exclusieve bestuurlijke geldboete |
Last onder dwangsom |
Minnelijke schikking |
Terugvordering premie |
|---|---|---|---|---|---|---|
2015 |
0 |
0 |
0 |
0 |
5 |
1 |
2016 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1 |
1 |
2017 |
1 |
0 |
2 |
0 |
3 |
1 |
2018 |
2 |
0 |
0 |
0 |
5 |
0 |
2019 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6 |
0 |
2020 |
1 |
0 |
0 |
0 |
2 |
1 |
2021 |
2 |
1 |
0 |
1 |
8 |
0 |
2022 |
0 |
1 |
0 |
0 |
4 |
0 |
2023 |
0 |
0 |
0 |
3 |
6 |
0 |
Toelichting¶
In 2023 stelden de erfgoedinspecteurs in totaal 78 processen-verbaal op voor schendingen onroerenderfgoed.Concreet ging het om 43 aanvankelijke processen-verbaal voor nieuwe schendingen. De schendingen waren van uiteenlopende aard, zoals de verwaarlozing van beschermd onroerend erfgoed, schendingen metbetrekking tot niet beschermde archeologische sites (het niet nakomen van de voorwaarden in de Omgevingsvergunning) en werken uitgevoerd zonder de vereiste toelating van het agentschap Onroerend Erfgoed of zonder het bekomen van een noodzakelijke omgevingsvergunning.
Verder werden 27 navolgende processen-verbaal opgesteld. Deze bijkomende vaststellingen gebeurden op initiatief van de erfgoedinspecteur, op verzoek van het parket of in het kader van een verhoor.
Daarnaast heeft de erfgoedinspectie in 2023 acht processen-verbaal van uitvoering of niet-uitvoering van herstelwerken opgesteld. Hierin stelt de erfgoedinspecteur vast of het herstel dat werd opgelegd (hetzij gerechtelijk hetzij bestuurlijk) dan wel werd overeenkomen in een minnelijke schikking al dan niet tijdig en correct werd uitgevoerd. In zeven van de acht dossiers werd het herstel conform de opgelegde maatregel uitgevoerd.
De afdeling Handhaving legde in 2023 vier stakingsbevelen op. Het opleggen van een stakingsbevel is een maatregel ter voorkoming van verdere schade en kan dan ook alleen maar worden ingezet bij wederrechtelijke werken in uitvoering. Dit verklaart het beperkt aantal stakingsbevelen.
In 2023 legde de gewestelijke beboetingsentiteit binnen de afdeling handhaving geen exclusieve of alternatieve bestuurlijke geldboetes op. Dit is te verklaren door het zeer beperkt aantal misdrijven en inbreuken dat voor bestuurlijke sanctionering in aanmerking komt.
Er konden in 2023 in zes dossiers een minnelijke schikking worden afgesloten.
Het agentschap Onroerend Erfgoed heeft in 2023 geen procedures tot terugvordering van premies opgestart.
In drie dossiers legde de betrokken erfgoedinspecteur een bestuurlijke maatregel op. Het ging telkens om een last onder dwangsom. Er werd geen gebruik gemaakt van bestuursdwang.
Timing¶
Einddatum huidige meting |
31-12-2023 |
Meetfrequentie |
Jaarlijks |
Datum publicatie meting |
31-05-2024 |
Datum publicatie volgende meting |
30-05-2025 |